Fraude met dividendbelasting – tijd voor Nederlandse civiele acties?

De fraude met dividendbelasting is de laatste tijd volop in het nieuws. Uit onderzoek van het Nederlandse onderzoeksplatform Follow the Money in het kader van de CumEx Files blijkt dat Nederland relatief het zwaarst getroffen is door grootschalige dividendfraude. Door de fraude met het terugvorderen van dividendbelasting zou de Nederlandse belastingdienst in de periode 2000-2020 zo’n EUR 27 miljard zijn misgelopen (zie link).

Hoe kon deze grootschalige fraude plaatsvinden en wat kunnen we hier nu aan doen?

Dividendfraude

Onder meer bankiers, fiscalisten en pensioenfondsen hebben de belastingdiensten van verschillende Europese landen naar verluidt benadeeld door ten onrechte dividendbelasting terug te vorderen. Er bestaan grofweg twee smaken van zogenaamde dividendfraude: CumEx en CumCum. Follow the Money legt het verschil als volgt uit: bij CumEx wordt dividend afgeroomd die niet eens is betaald, of wordt meerdere malen dividendbelasting teruggevorderd terwijl die maar een keer is betaald. Van CumCum is sprake indien een aandeelhouder die dividendbelasting heeft betaald en die zelf geen recht heeft op teruggave daarvan via een constructie dat ‘recht’ op teruggave verhandelt, zodat een andere partij wel teruggave kan claimen. Bijvoorbeeld: door vlak voordat het dividend wordt uitbetaald hun aandelen te ‘lenen’ aan een Nederlandse bank of pensioenfonds, die de dividendbelasting terugvordert, waarna de aandelen weer teruggaan naar de buitenlandse aandeelhouder en de opbrengst wordt verdeeld.

Strafrechtelijke onderzoeken en procedures

De fraude met dividendbelasting kwam in 2011 aan het licht, nadat een klokkenluider zich had gemeld bij het Duitse OM. Sindsdien lopen grootschalige strafrechtelijke onderzoeken naar partijen die aan deze fraude meewerkten. Afgelopen juli oordeelde het Duitse Bundesgerichtshof dat de CumEx-handel strafbaar is. Deze uitspraak zet de deur wagenwijd open voor het Duitse OM om ruim 1.000 verdachten, waaronder het Duitse OM ook lijkt te scharen de Nederlandse CumEx-handelaar Frank Vogel, strafrechtelijk te vervolgen. Het Duitse OM onderzoekt in dat kader naar verluidt ook de rol van de Nederlandse bank ABN Amro in de CumEx-handel.

Ook binnen Europa is de politieke en maatschappelijke druk om onderzoek te doen naar en op te treden tegen partijen die bij de dividendfraude betrokken zijn (geweest) de laatste jaren flink toegenomen. Zo pleit het Europees Parlement voor maatregelen waarbij ten onrechte een of meerdere keren dividendbelasting bij de belastingdiensten van lidstaten wordt teruggevorderd en roept zij de Europese Commissie op om zo snel mogelijk met een voorstel voor een Europese financiële politie te komen. Ook heeft de European Banking Authority (EBA), de Europese toezichthouder op de bankensector, aangekondigd onderzoek te doen naar dividendfraude in de Europese lidstaten.

Civielrechtelijke mogelijkheden

Naast de strafrechtelijke route zijn er ook civielrechtelijke mogelijkheden om de bij dividendfraude betrokken partijen aansprakelijk te stellen en de ten onrechte uitgekeerde dividendbelasting terug te vorderen. Zo hebben de Belgische en Deense belastingdienst civiele procedures aanhangig gemaakt tegen bedrijven, pensioenfondsen en personen die bij dividendfraude betrokken zijn (geweest). Een van de voordelen van een civielrechtelijke procedure boven een strafrechtelijke procedure is dat de ten onrechte uitgekeerde dividendbelasting sneller kan worden teruggevorderd. Ook voor de Nederlandse belastingdienst kan de civiele route uitkomst bieden om de naar verluidt 27 miljard aan ten onrechte terugbetaalde dividendbelasting terug te vorderen. Zij zou daarbij ook de handen ineen kunnen slaan met buitenlandse belastingdiensten. Dit zou bovendien een krachtig signaal afgeven!

Vragen? Neem contact op met Gerben Smit, Barbara Elion en/of Tanja Schasfoort.