Energieleveranciers opgelet – over de verleidingen en de valkuilen van de vergelijkende reclame

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) is er duidelijk over: nog nooit wisselden zo veel consumenten van energieleverancier. Sinds de liberalisering van de Nederlandse elektriciteits- en gasmarkt blijft het aantal overstappers jaarlijks stijgen. Uit de ‘Trendrapportage energiemarkt voor consumenten – eerste helft 2015’ die ACM op 11 november 2015 publiceerde, blijkt dat tussen 1 juli 2014 en 1 juli 2015 maar liefst 14,1 procent van alle huishoudens is geswitcht. Voornaamste drijfveer? Geld. Als de consument denkt te kunnen besparen, stapt hij over.

Niet verwonderlijk dus dat energieleveranciers over elkaar heen lijken te duiken met vergelijkende reclames die de consument de indruk moeten geven dat hij bij hen het aller-voordeligst uit is. Met regelmaat wordt in slogans op internet, tv, radio, billboards en via andere kanalen ongeclausuleerd gesteld dat men het “scherpst” of “goedkoopst” is ten opzichte van andere aanbieders. Ook favoriet zijn expliciete vergelijkingen met één of meer concurrenten die met naam worden genoemd, soms met concrete bedragen erbij die de consument zou kunnen besparen door over te stappen, aldus de reclame-voerder. Lang niet altijd wordt de consument daarbij een volledig en/of juist beeld voorgehouden of krijgt hij alle informatie die beslissend kan zijn voor zijn keuze.

Hoe verleidelijk deze manier van reclamevoering ook mag zijn, de nodige zorgvuldigheid is geboden.

Ten eerste kijkt ACM over de schouder mee. Op grond van de Wet handhaving consumentenbescherming houdt ACM, onder meer, toezicht op de bepalingen in het Burgerlijk Wetboek die zien op misleidende en oneerlijke handelspraktijken. Die taak neemt ACM serieus, zeker sinds zij een jaar geleden het uitgebreide handvat ‘Informatievoorziening op de consumentenmarkt voor energie’ publiceerde. Dit najaar nog tikte ACM maar liefst drie energieleveranciers door middel van een last onder dwangsom op de vingers omdat zij hun websites niet op orde hadden. Daarbij stelde zij: “ACM houdt ook komend jaar alle verkoopkanalen voor energie nauwlettend in de gaten”. Deze aankondiging verdient het om serieus genomen te worden. ACM heeft immers laten zien dat zij er niet voor terugdeinst om voor misleidende of oneerlijke handelspraktijken niet alleen dwangsommen, maar ook boetes op te leggen. Door de Wet verhoging boetemaxima ACM die op 22 december 2015 door de Eerste Kamer is aangenomen, kunnen dergelijke boetes oplopen tot wel EUR 900.000.

Ten tweede speelt de Reclame Code Commissie (RCC) een belangrijke rol. Vergelijkende reclame die onduidelijk, onjuist of onvolledig is, zodat die de consument kan brengen tot een transactie die hij anders niet was aangegaan, is in strijd met de Nederlandse Reclame Code. Op verzoek van een klager kan de RCC aanbevelen dat de adverteerder niet meer op de bestreden manier reclame maakt. In extreme gevallen kan de RCC zelfs een ‘alert’ verspreiden. Hoewel een uitspraak van de RCC op het eerste gezicht ‘weinig tanden’ lijkt te hebben en vooral een naming and shaming doel dient, kan die uitspraak wel degelijk ook een belangrijke opstap zijn naar de civiele rechter. In een kort geding tegen een misleidende reclame (in de zin van artikel 6:194 Burgerlijk Wetboek) betekent een uitspraak van de RCC niet per definitie een gewonnen zaak – de rechter zal namelijk zijn eigen oordeel moeten vormen – maar kan in dat oordeel wellicht de doorslag geven.

Bent u een reclame voerende energieleverancier? Houdt u al uw informatievoorzieningen en reclame uitingen (dus ook websites) dan vooral nauwkeurig tegen de checklists van ACM. Gelet op de bepalingen in het Burgerlijk Wetboek en de Nederlandse Reclame Code moet bovendien ook in de gaten worden gehouden of de consument in de reclame alle informatie krijgt die hij nodig heeft voor zijn beslissing om al dan niet over te stappen. Een enkele (algemene) verwijzing naar voorwaarden die hij ergens anders moet opzoeken is daarbij niet genoeg.

Voor meer informatie of vragen met betrekking tot deze blog kunt u contact opnemen met Jan Erik Janssen.