Beleidswijziging fusiecontrole Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft recent haar beleid voor fusies en overnames in de zorg gewijzigd. Op grond van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) moeten fusies en overnames waarbij een zorgaanbieder is betrokken die in de regel door ten minste 50 personen zorg doet verlenen, worden gemeld bij de. Deze specifieke vorm van fusiecontrole wordt ook wel de ‘zorgspecifieke concentratietoets’ genoemd. Per 1 juli 2022 heeft de NZa een aantal beleidswijzigingen doorgevoerd, die gevolgen hebben voor een eventuele meldplicht en behandeling van meldingen door de NZa. In deze blog bespreken we de belangrijkste beleidswijzigingen per 1 juli 2022.

NZa beleidswijzigingen zorgspecifieke concentratietoets

De beleidswijziging van de NZa ziet op drie onderdelen van de zorgspecifieke concentratietoets: (i) de reikwijdte, (ii) het aanleveren van financiële gegevens en (iii) het informeren van cliënten en personeel. De wijzigingen zijn opgenomen in het nieuwe NZa aanvraagformulier en de Toelichting daarop (de Toelichting).

i. Reikwijdte

De belangrijkste wijziging betreft de reikwijdte van de zorgspecifieke concentratietoets. De NZa hanteert vanaf 1 juli 2022 het beleid dat een concentratie bij haar moet de NZa worden gemeld wanneer (a) door ten minste 50 personen zorg wordt verleend binnen het concern van de overnemende partij of door de target én (b) wanneer direct bij de transactie een zorgaanbieder is betrokken. Dit betekent kort gezegd dat:

1. Elke overname van een zorgaanbieder (ongeacht de omvang van die zorgaanbieder) blijft meldingsplichtig, ongeacht welke rechtspersoon binnen ‘een concern’ de overname doet;
2. Elke overname door een zorgaanbieder binnen ‘een concern’ (ongeacht de omvang van die zorgaanbieder) blijft meldingsplichtig, ongeacht of de target een zorgaanbieder is;
3. Nieuw is dat niet langer hoeft te worden gemeld de overname van een niet-zorgaanbieder, mits de verkrijgende entiteit (i) geen zorgaanbieder is in de zin van de Wmg en (ii) geen zeggenschap uitoefent over een (indirecte) dochteronderneming die zorg doet verlenen (een zorgaanbieder is) (zie nader onderdeel 1.4. van de Toelichting).

Kortom, door de beleidswijziging is het niet langer vereist meldingen te doen voor fusies en overnames die evident geen gevolgen hebben voor de zorgverlening.

ii. Aanleveren financiële gegevens

De NZa verlangt vanaf 1 juli 2022 een uitgebreidere financiële onderbouwing van een voorgenomen concentratie. De aan te leveren informatie hangt in de kern af van (a) het exploitatieresultaat van de betrokken partijen en (b) of ook goedkeuring van een andere toezichthouder vereist is voor de concentratie. Kort gezegd hoeft er weinig informatie aan te worden geleverd als alle bij de voorgenomen concentratie betrokken organisaties een positief exploitatieresultaat hebben en geen goedkeuringen van andere autoriteiten vereist zijn. In andere gevallen moet meer informatie worden aangeleverd over de financiële gezondheid van de betrokken organisaties (zie nader onderdeel 2.4. van de Toelichting).

iii. Informeren cliënten en personeel

In lijn met de bestaande praktijk moet in beginsel de formele procedures van een (centrale) ondernemingsraad (OR) en cliëntenraad (CR) worden gevolgd als deze zijn ingesteld. Nieuw beleid is:

1. Als een zorgaanbieder niet beschikt over een CR en/of OR, dan moeten cliënten en/of personeel in beginsel (zie hierna) schriftelijk worden geïnformeerd over de voorgenomen concentratie met een reactiemogelijkheid van minimaal 2 weken. Dit is ongeacht of er een wettelijke plicht is een CR en/of OR in te stellen;
2. Als een zorgaanbieder gemotiveerd kan aantonen en onderbouwen dat de voorgenomen concentratie in geen enkel opzicht invloed heeft op (een gedeelte van) de cliënten en/of het personeel, hoeft de zorgaanbieder in deze specifieke gevallen deze cliënten en/of dit personeel niet te betrekken bij de voorgenomen concentratie (zie nader onderdeel 2.5.3. van de Toelichting).

Conclusie

De recente beleidswijzigingen vormen een welkome verduidelijking van het NZa beleid bij de zorgspecifieke concentratietoets. Zeker het feit dat concentraties die evident geen gevolgen hebben voor de zorgverlening niet langer meldingsplichtig zijn betekent een lastenverlichting voor betrokken partijen. Dit neemt niet weg dat de NZa onder het nieuwe beleid wel een uitgebreidere financiële onderbouwingen kan verlangen van een voorgenomen concentratie, wat weer tot meer werk zou kunnen leiden. Het nieuwe beleid zal ingaan per 1 juli 2022 met een overgangsperiode tot 1 september 2022. Tijdens de overgangsperiode kunnen partijen zelf beslissen of zij onder het oude of het nieuwe beleid een aanvraag indienen. Na 1 september 2022 geldt enkel nog het nieuwe beleid.